‘De tabaksindustrie beoogt verslaving aan nicotine’

29 oktober 2016

‘Mijn nieuwe rol van aanklager voelde, gek genoeg, direct goed’, vertelde mr. Bénédicte Ficq op 28 oktober 2016 op het podium van TEDxAmsterdam Women. De advocate heeft recent namens twee ziek geworden rooksters en Stichting Rookpreventie Jeugd aangifte gedaan tegen de tabaksindustrie. Bij TEDx legde zij uit waarom. Hieronder haar integrale speech.

U mag raden welke twee vragen mij het meest worden gesteld.
1. Hoe is het eigenlijk om iemand te verdedigen als je weet dat hij het gedaan heeft? en
2. Zou je ook Officier van Justitie kunnen zijn?

Voelt mijn vak als dat van de tandarts die het gebit prachtig repareert of is het meer dan dat? Voor mij is het vak altijd méér dan een ambacht. Ik heb een pittig flakkerend mentaal vuurtje nodig, zonder dat ben ik niks. Of hij het gedaan heeft of niet is niet aan mij, daar is de rechter voor, gelukkig. Wat telt is dat mijn cliënten een meer dan eerlijk en creatief proces krijgen, dat niemand veroordeeld wordt zonder dat daarvoor een stevige basis is én dat ik van iedere de zaak een bijzondere maak. Ik denk dat mijn oerangst om genaaid te kunnen worden door een almachtige overheid ook een rol speelt in mijn ‘vis in het water’- gevoel als advocaat.

Aanklager

Een aantal maanden geleden werd ik onverwacht geconfronteerd met de tweede meest aan mij gestelde vraag. Ik werd benaderd door een ongeneeslijk zieke jonge vrouw met longkanker, moeder van 4 jonge kinderen, met een totaal andere zaak dan alle zaken die ik normaal doe. Ik werd niet gevraagd om op te treden als verdediger, maar als aanklager, niet als formele aanklager, maar wel als feitelijke.

Ze vond dat de tabaksindustrie haar namelijk met voorbedachten rade verslaafd had gemaakt aan het vergif dat sigaret heet. Daardoor wilde ze dat ik de tabaksproducenten voor de strafrechter zou brengen, iets dat niet eerder gebeurd is wereldwijd. Geen cent wilde ze er aan verdienen. Haar doel was dat vastgesteld zou worden dat tabaksproducenten gewetenloze criminelen zijn en (vooral) dat haar kinderen beschermd zouden worden tegen de in de supermarkt liggende pakjes ‘dood op termijn’

Ik zou in die rol aangifte moeten doen bij de Officier van Justitie van strafbare feiten gepleegd door de tabaksindustrie. Die nieuwe rol voelde, gek genoeg, direct goed. Vechten tegen een macht groter dan de Staat. Tegen een industrie die in alle haarvaten van de samenleving doorgedrongen is, tegen een industrie die het roken normaal gemaakt heeft. Maar, welke strafbare feiten hebben de tabaksproducenten dan gepleegd?

Eigen schuld dikke bult

Ik werd in eerste instantie, vrij direct, door mijn 30 jaar lang gebrainwashte en verslaafd gemaakte rokers brein, teruggefloten met stereotiepe tegenwerpingen in de sfeer van: ‘je doet het toch zelf’ en ‘je weet toch waar je aan begint’. Ik, al 15 jaar clean, liep zoals velen, direct met open ogen in de ‘eigen schuld-dikke bult’-val.

Het was daardoor bijzonder nuttig mijn strafrechtelijke bril op te zetten en mij onder te dompelen in de wereld die tabak heet. Ik ontdekte gaandeweg dat de sigaret een extreem doordacht en hyper doorontwikkeld, geniaal product is waarbij niets, maar dan ook niets, aan het toeval is overgelaten.

Hij zit overvol toevoegingen die maar één doel dienen. En dat is de roker zo snel mogelijk tabaksverliefd maken. Er voor zorgen dat die geliefde nooit meer los gelaten wordt. De tabaksbonzen beseffen dat als geen ander en hebben er voor gezorgd dat die trouw als vanzelf tot stand komt. Hoe? Door toelevering van nicotine.

Nicotine

Hoe meer nicotine geïnhaleerd wordt hoe beter. Nicotine: een wolf in schaapskleren. Een drug die totaal onschuldig is qua gedragseffect, je gaat er niet raar door praten, je krijgt er geen bloeddoorlopen ogen van, je verliest geen controle. Én, het is net zo verslavend als cocaïne en heroïne. Bam: twee vliegen in één klap, geniaal.

Hij is de veroorzaker van een directe en super verslavende, maar toch onopvallende kick. De verschaffer van een instant-beloning tijdens het inhaleren op tal van dagelijkse, gewone momenten. Borreltje, goed gesprek, momentje voor jezelf. Zonder die stiekeme kick zou je hem nooit roken. Iedere beginnende roker weet dat. De eerste sigaretten zijn ronduit vies. Hij wordt pas lekker na een aantal weken. En laat die periode nou net samen vallen met het moment waarop je verslaafd bent.

Toevoegingen

Om hem nog aantrekkelijker te maken worden er ook stoffen toegevoegd die (na verbranding) als een antidepressivum werken. Ook hier weer met maar één doel: het extra voeden van de verslaving.

Om de sigaret überhaupt rookbaar te maken worden er bewust stoffen toegevoegd die de trilharen in je luchtwegen compleet lam leggen, dit alles om de hoestprikkel weg te nemen, want stel je toch eens voor dat dat hoesten je zou weerhouden van roken. Je loopt ten slotte ook niet zonder te hoesten een brandend huis in.

De stiekem bijna onzichtbare gaatjes in de filters van sigaretten zijn aangebracht zorgen er voor dat de officiële rookmachines voor de gek gehouden worden. Op die wijze kan, stiekem, boven de toegestane norm, extra nicotine in de sigaretten worden verwerkt. Echt een ‘eerlijk’ product.

20.000 doden

Dit ‘eerlijke, niet gemanipuleerde’ product, is een effectieve sloper. Wist u dat één op de twee rokers ernstig ziek wordt van het roken? Dat alleen al in Nederland 20.000 mensen per jaar aan roken overlijden? Dat al die kankerverwekkende stoffen in de sigaret je sluipend te grazen nemen, op termijn, onverwacht, wellicht pas als je al 10 jaar clean bent en net een gezinnetje hebt opgebouwd?

Het ergste vond ik te ontdekken dat 80% van alle verslaafde volwassen rokers als kind begonnen is. Zo was ik ook: 15, jong, onbezonnen, zorgeloos, dwars, niet bezig met de toekomst. Stoer ook, het hoorde er bij, bijna trots omdat ik rookte, het gaf me een gevoel van volwassenheid, van erbij horen. Dat ik langzaam maar zeker in de val van de verslaving gelopen was realiseerde ik me pas veel later, toen mijn dochter me vroeg: ‘ga jij nou ook dood, Mama?’ Ze kon net kon lezen en las wat er op het pakje stond. Vóór die tijd verzon mijn verslaafde brein alle denkbare junken-smoezen die er te bedenken waren als iemand suggereerde om te stoppen: ‘ik stop als ik er aan toe ben, ik kan stoppen wanneer ik wil, ik vind het gewoon lekker’.

Kind-verslaafden

Ik googlede op de zoektermen ‘children – smoking – Indonesia’ en stuitte op een korte documentaire over ernstig verslaafde 8, 9, en 10 jarige kinderen in Indonesië die niet weten wat junken-smoezen zijn om hun verslaving te ontkennen. Wat ik bij hen zag gebeuren was ongelooflijk. Hun ‘craving’ voor sigaretten. De scenes die ze bij hun ouders maakten als hun eerste pakje van de dag op was en ze toe waren aan het roken van hun tweede pakje.

Zij leverden mij het verbijsterende bewijs van wat het verslaafde nicotinebrein met je doet als je een vaste relatie hebt met die sigaretten. En zij leverden mij ook de sleutel voor het antwoord op de vraag of het haalbaar is om de tabaksproducenten te laten vervolgen voor door hen gepleegde misdrijven. Zij lieten mij zien dat de verslaafde roker opzettelijk beroofd is van zijn vrije wil om al dan niet te roken, dat hun brein met voorbedachten rade verslaafd (ziek) is gemaakt door de tabaksproducenten. Dat ze die verslaving beogen. Dat de vernuftig uitgedokterde sigaret niets anders is dan een verpakking voor een dosis nicotine. Op die wijze kan stiekem, maar wel met medeweten van de overheid, boven de toegestane norm, extra nicotine in de sigaretten worden verwerkt. Echt een eerlijk product.

Het lachen moet ze nu vergaan

Kom je dan nog weg met de mantra dat je zelf voor je verslaving kiest? Als je zó bedrogen en gemanipuleerd wordt om sneller en heviger verslaafd te worden dan je zelf voor mogelijk houdt? Is het dan echt je eigen schuld dat je zo verslaafd bent? De tabaksproducenten lachen zich al decennia lang suf door deze door hen wijd verspreide brainwash.

Het lachen moet ze nu maar eens vergaan. Ze moeten beseffen dat verslaving een officieel erkende ziekte is, een erkende en in het medisch diagnostisch handboek DSM5 beschreven ziekte van het brein. En dat het in ons land strafbaar is, een misdrijf is, om iemand expres ziek te maken, om andermans gezondheid opzettelijk te benadelen. Ze kennen de gevolgen van de verslaving, ze weten hoe gevaarlijk hun product is en die gevolgen nemen ze op de koop toe. Bewust en onverschillig.

Ja, ze verdienen een eerlijk proces, vanzelfsprekend, maar deze keer zal ik met plezier aan de andere kant staan, klaar om deze witte boorden een duwtje te geven richting een terechte veroordeling.