Activiteiten

Rookpreventie Jeugd (RPJ) wil van roken geschiedenis maken door te zorgen dat kinderen niet beginnen met roken. Dat kan door tabaksaccijnzen sterk te verhogen en het aantal verkooppunten van tabak sterk terug te brengen. Een pakje sigaretten moet ten minste 10 euro gaan kosten en het aantal winkels waar je tabak kunt kopen moet van 60.000 nu, worden teruggebracht naar 1.500. Deze maatregelen moeten door de politiek genomen worden. Langs verschillende wegen probeert de stichting haar doelstellingen te verwezenlijken.

Nederland stopt! Met roken

Longartsen Wanda de Kanter en Pauline Dekker schreven samen in 2009 het boek Nederland stopt! Met roken. In dit zeer toegankelijke boek laten zij zien hoe je effectief kunt stoppen met roken en hoe je een ander kunt motiveren om te stoppen. Alle werkende stoptechnieken worden beschreven, volgens de laatste wetenschappelijke inzichten. Lees alles over het boek, de stopmethodes die erin worden beschreven en heel veel extra informatie op www.nederlandstopt.nu

TabakNee

TabakNee – over de Tabaksindustrie & haar kompanen is een onderzoeksjournalistieke website die sinds 2013 de activiteiten en de machtige lobby van de tabaksindustrie in Nederland aan de kaak stelt. Zij is geboren uit verontwaardiging over wat de tabaksindustrie aanricht onder de Nederlandse bevolking. De tabaksindustrie is een legale maar buitengewoon onethische bedrijfstak die ten koste van de gezondheid van de burgers de zakken van haar aandeelhouders spekt. De lobby vindt veelal achter de schermen plaats en is erop gericht het tabaksontmoedigingsbeleid van de overheid zoveel mogelijk te frustreren. TabakNee maakt deze lobby openbaar, en benoemt de mensen áchter deze lobby. 
TabakNee is een uitgave van Rookpreventie Jeugd met een onafhankelijke redactie en een eigen redactiestatuut.

Rookalarm / De Vervangers

Rookalarm was in 2013 een campagne waarin scholieren uit Groep 8 op zoek gingen naar de verborgen verleidingen, de trucs en de slinkse methodes van de tabaksindustrie om jonge kinderen aan het roken te krijgen. De campagne had dan ook maar één doel: zorgen dat zo weinig mogelijk jonge mensen beginnen met roken. Omdat juist als je jong bent de kans het grootste is dat je begint. 

Onderzoek in andere landen maakt duidelijk dat twee dingen écht helpen om minder jongeren te laten beginnen met roken: hogere prijzen en minder verkooppunten voor sigaretten en andere tabakswaren. De kinderen onderzochten waarom de politiek deze voor de hand liggende acties toch steeds achterwegen laat. Via de films van Rookalarm (afl.1, afl. 2, afl. 3, afl. 4) kweekte Rookpreventie Jeugd draagvlak voor haar missie onder (groot)ouders van jonge kinderen. 

Uiteindelijk werd mede op basis van de Rookalarm-afleveringen de film De Vervangers gemaakt. De titel verwijst naar documenten van de tabaksindustrie waarin kinderen de 'vervangers' (replacement smokers) worden genoemd van de vroegtijdig gestorven rokers, de nieuwe klanten die de continuïteit van de tabaksindusctie moeten waarborgen.

Rechtszaak tegen de Staat

In 2015 voerde Rookpreventie Jeugd een rechtszaak tegen de Staat om de overheid te dwingen voortaan resoluut de deur dicht te houden voor de tabaksindustrie die tot dan veel te veel invloed kon uitoefenen op het tabaksontmoedigingsbeleid. Het internationale Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO-FCTC), ook door Nederland ondertekend, verbiedt immers dat de tabaksindustrie zich kan bemoeien met het vaststellen van beleid dat het roken moet terugdringen. De zaak werd door de rechter op formele gronden afgewezen, maar omdat het kabinet voordien al in een nieuw opgesteld protocol voor overheidsdienaren had opgeschreven dat zij geen contacten met vertegenwoordigers van de tabaksindustrie mogen onderhouden, had Rookpreventie Jeugd toch in veel opzichten bereikt wat zij beoogde. 

Sick of Smoking / aangifte tegen de tabaksindustrie

Na het zien van de film De Vervangers benaderde longkankerpatiënte Anne Marie van Veen, moeder van drie jonge kinderen, Rookpreventie Jeugd met het verzoek of die haar wilde ondersteunen bij het voor de rechter slepen van de tabaksindustrie. Met Van Veen en COPD-patiënte Lia Breed deed Rookpreventie Jeugd in 2016 aangifte tegen de criminele praktijken van de tabaksindustrie. KWF Kankerbestrijding en tientallen medische beroepsorganisaties sloten zich hierbij aan. Op het ondersteunende platform Sick of Smoking steunden meer dan 33.000 mensen de aangifte. Het OM seponeerde de zaak en ook de rechter besloot uiteindelijk dat deze zaak niet voor de rechter kon worden gebracht. De rechter verwees de eisende partij naar de politiek, die de kromme regels op dit opnerwerp moet aanpassen. De zaak en de campagne leverde evenwel heel veel publiciteit op en heeft ertoe bijgedragen dat Nederland anders is gaan denken over tabak.

Handhavingszaak tegen de sjoemelsigaret 

De aangifte tegen de tabaksindustrie draaide in belangrijke mate om de zogenaamde 'sjoemelsigaret': sigaretten zijn schadelijker en verslavender doordat rokers veel meer gif en nicotine binnenkrijgen dan officiële metingen doen geloven. Sigarettenfilters hebben namelijk minuscule gaatjes waardoor bij officiële metingen lucht wordt aangezogen, die de gifstoffen verdunt. Rokers dekken die gaatjes af met mond en vingers, waardoor die verdunning achterwege blijft. Nog voor de uitspraak van de rechter over de aangifte, vroeg RPJ de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) de sigaretten die schadelijker zijn dan de wet toestaat uit de winkels te halen. De NVWA weigerde dat met een beroep op de wet, waarna RPJ uiteindelijk de rechter vroeg hierover een uitspraak te doen. In maart 2020 besloot de rechter hierover prejudiciële vragen te stellen aan het Europees Hof van Justitie, omdat de Europees voorgeschreven meetmethode voor tabaksemissies strijdig blijkt te zijn met bescherming van de Volksgezondheid.
Zie ook het dossier over deze zaak. 

Wanda de Kanter

Longarts Wanda de Kanter is een van de oprichters en voorzitter van Rookpreventie Jeugd. Op haar eigen website wandadekanter.nl houdt zij al haar media-optredens, interviews, lezingen en wetenschappelijke activiteiten bij. Volg Wanda de kanter ook op twitter via twitter.com/Wdekanter.