EenVandaag: brede steun voor Rookvrije Generatie

11 augustus 2017

Uit een peiling van actualiteitenrubriek EenVandaag onder 29.000 deelnemers blijkt dat er een ruime meerderheid is om speeltuinen (83 procent) en sportvelden (74 procent) rookvrij te maken. Dat laat zien dat er breed draagvlak is voor de campagne 'Rookvrije Generatie'.

Het nieuws dat Groningen de eerste rookvrije stad van Nederland wil worden – een voorbeeld dat de Amsterdamse wethouder Eric van der Burg (VVD) inmiddels wil navolgen – was voor de actualiteitenrubriek EenVandaag aanleiding om de meningen hierover te peilen. In de uitzending van 10 augustus jl. zette de rubriek de meningen van Ton Wurtz van de Stichting Rokersbelangen, longarts Pauline Dekker, bestuurslid van Stichting Rookpreventie Jeugd en het Nijmeegse D66-raadslid Rachel Brouwer tegenover elkaar.

Wurtz, die in de reportage zegt zelf niet te roken, verdedigt de vrijheid van het individu om al dan niet te roken met opmerkelijke argumenten. "Je zet de bijl aan de wortel van de democratie. Op het moment dat je zegt: dit mag niet, dan ontneem je een stukje zelfbeschikkingsrecht van de mens."
Wurtz' stichting wordt gesteund door de tabaksindustrie. Hij stelt verder: "Als je gaat verbieden, dan zeg ik: Haal dan de kroketjes uit de schappen, haal alcohol uit de schappen, hef de kantine op, want daar gebeuren zoveel ongezonde dingen. Kijk eerst eens naar de fijnstof en andere dingen, voordat je met zo'n incident begint als het verbieden van het roken."

Voorbeeld voor kinderen

Met deze redenering gaat Wurtz voorbij aan het feit dat het inademen van tweedehands rook, het passief roken, hartaandoeningen, longkanker en wiegendood kan veroorzaken en jaarlijks enkele duizenden mensen het leven kost.
Belangrijker nog is dat het rookgedrag van volwassenen een voorbeeld kan zijn voor kinderen en dat het om te voorkomen dat zij met roken beginnen dus nodig is om dat voorbeeld uit hun zichtveld te halen. Dat is de kerngedachte achter Rookvrije Generatie, een campagne die is gericht op het volledig rookvrij laten opgroeien van de volgende generatie.

Nijmegen

In Nijmegen werden op voorstel van D66 de speeltuinen daarom rookvrij gemaakt, zij het dat de politieke verhoudingen vereisten dat alsnog naast de speeltuinen een rookplek werd aangewezen.
D66-raadslid Rachel Brouwer zegt daarover: "Ga je voor de vrijheid van de roker of de vrijheid van de niet-roker en een rookvrije generatie. Ja, dat bijt elkaar. Een volledig verbod in de speeltuinen was politiek niet haalbaar."
Dat volwassenen zelf moeten kunnen kiezen of ze willen roken of niet, is maar een deel van het verhaal vindt zij. "We hebben ook te maken met kinderen en die zien het gedrag van volwassenen. En we willen juist een cirkel doorbreken, zodat kinderen niet beginnen met roken."

Genocide

Denkend aan de 20.000 mensen die jaarlijks in Nederland sterven als gevolg van het roken, is longarts Pauline Dekker radicaler in haar uitspraken. "Het is een soort genocide wat er gaande is, want er sterven meer mensen aan tabak dan aan bijvoorbeeld malaria, tbc en HIV bij elkaar. En de enige manier om deze genocide te stoppen is om te zorgen dat er geen nieuwe vervang-rokers komen. Alle maatregelen die in het kader van de Rookvrije Generatie worden genomen zijn er voor om te zorgen dat de volgende generatie niet verslaafd opgroeit. En om dat te bewerkstelligen moet roken uit het openbare leven verdwijnen."

Rokers naast een speeltuin zijn volgens Dekker net zo idioot als wanneer er bij een speeltuin een paar mensen heroïne staan te spuiten. "Dat zijn twee verschillende grootheden, een lijntje coke of een sigaretje roken", reageert Wurtz. Dekker: "Ja, dat is zeker een andere orde van grootte. Er zijn 30 heroïnedoden per jaar en 20.000 tabaksdoden ieder jaar. Dus inderdaad: een andere orde."

Opiniepeiling

Dekker blijkt bijval te krijgen van een ruime meerderheid van de bevolking. Uit een peiling van EenVandaag onder 29.000 deelnemers blijkt dat mensen er vooral voor zijn om speeltuinen (83 procent) en sportvelden (74 procent) rookvrij te maken. De helft (53%) is ook voor een rookverbod op terrassen van horecagelegenheden. In 2013, toen EenVandaag dit ook al eens onderzocht, was nog maar 28 procent hier voor.
Minder steun is er nog voor rookverboden in parken (44 procent) en op straat (28 procent). Maar de 4600 rokers in het panel merken dat de houding van de samenleving tegenover roken is veranderd. De rokers ondervinden dagelijks dat ze zich moeten verantwoorden waarom ze roken. Een respondent gaf aan: "Als roker wordt je zelfs door wildvreemden op je roken aangesproken. Ik zeg er toch ook niets van als iemand met een zak patat of een pilsje loopt? Het is inmiddels een ware hetze geworden."

Hogere prijs is echt effectief

De rokers stellen verder dat het huidige ontmoedigingsbeleid van de overheid, waaronder de foto's op sigarettenpakjes en het rookverbod in de horeca, weinig effect op hun rookgedrag heeft. Het enige wat volgens de meeste van hen echt ontmoedigend werkt is om de prijs van sigaretten verhogen, precies wat Stichting Rookpreventie Jeugd al sinds de oprichting zegt. Ook de ondervraagden die de laatste jaren zijn gestopt met roken denken niet dat het ontmoedigingsbeleid invloed heeft gehad: ze stopten met name om gezondheidsredenen.