Het aantal jongeren dat niet zwicht voor de verleidingen van de tabaksindustrie is de afgelopen jaren flink toegenomen. Maar tegelijkertijd is het aantal dagelijkse rokers onder jongeren tussen de 16 en 20 jaar weer aan het toenemen. Ook zijn er grote verschillen naar opleidingsniveau.
De meest recente cijfers (Centraal Bureau voor de Statistiek, 2020) lieten zien dat het aantal jongeren tussen de 16 en 20 jaar dat zegt nooit gerookt te hebben is gestegen, van 69,4% in 2014 naar 81% in 2019. Ook in de groep 12- tot 16-jarigen steeg het aantal kinderen dat nog nooit had gerookt van 93,7% in 2014 naar 96,9%.
Meer 16- tot 20-jarigen roken
Tot zover het goede nieuws. Want het CBS zag in 2019 ook dat het aantal jongeren tussen de 16 en 20 jaar dat dagelijks rookt voor het eerst in vijf jaar weer stijgt, van 7,6% in 2018 naar 8,2% in 2019. Ook het aantal jongvolwassenen dat rookt is alarmerend: bijna 1 op de 3 (20-24 jaar: 30,9%; 25-29 jaar: 30,2%) rookt, van wie ongeveer de helft (20-24 jaar) tot tweederde (25-29 jaar) dagelijks. Er zijn ook grote verschillen naar opleidingsniveau. Op het vmbo-beroepsonderwijs is het aantal scholieren dat zegt wel eens gerookt te hebben twee keer zo hoog als op het vwo.
Leeftijdsgrens
In Nederland geldt een leeftijdsgrens voor de aankoop van tabak van 18 jaar. Winkeliers moeten controleren of jongeren die tabak willen kopen ten minste 18 zijn. Toch zegt 17% van de rokende scholieren tussen de 12 en 16 jaar dat zij zelf hun sigaretten kopen.
Maatregelen
Om de tabaksverslaving een halt toe te roepen, is het belangrijk dat jongeren niet beginnen met roken. Vandaar dat Rookpreventie Jeugd strijdt voor:
hogere accijns op tabak, zodat sigaretten buiten bereik van kinderen komen
minder verkooppunten, zodat kinderen niet bij supermarkten, tankstations en gemakswinkels terecht kunnen voor sigaretten
een vergunningstelsel voor de verkoop van tabak door speciaalzaken, die zich om hun vergunning te behouden strikt aan de leeftijdsgrens zullen moeten houden
het einde van de sjoemelsigaret [link] die meer verslavende nicotine afgeeft dan wettelijk is toegestaan, zodat kinderen die toch een sigaret opsteken minder snel verslaafd raken.
Steun RPJ
Steun Rookpreventie Jeugd bij het bereiken van deze doelen, maak een donatie over via onze donatie-pagina.
Elke dag beginnen 100 jongeren met roken. Tweederde van de rokers is begonnen voor zijn 18e. Hoe jonger iemand begint met roken, des te erger de verslaving. Het Nationaal Expertisecentrum Tabaksontmoediging onderzocht het waarheidsgehalte van de vele cijfers en beweringen die over roken de ronde doen.
Roken leidt tot blijvende hersenschade in het puberbrein. Door de nicotine neemt het concentratievermogen af en neemt de impulsiviteit toe, waardoor de leerprestaties kunnen afnemen. Deze schade wordt in de loop van het leven niet hersteld. Dat blijkt uit onderzoek van de Vrije Universiteit Amsterdam, dat is gepubliceerd in Nature Neuroscience.
• Ieder jaar sterven 19.000 mensen in Nederland vroegtijdig als gevolg van roken. De helft van hen sterft voor de pensioengerechtigde leeftijd. Gemiddeld sterven rokers 10 jaar eerder. Longkanker, COPD en hart- en vaatziekten zijn de belangrijkste aandoeningen veroorzaakt door roken.
Uit het nieuwe Europese ESPAD-rapport blijkt dat slechts 5,3 procent van de 15- en 16-jarige Nederlandse scholieren dagelijks rookt. Maar daar zijn wel kanttekeningen bij te plaatsen. Een grotere groep rookt onregelmatig en ook dat is heel slecht voor de gezondheid.
Het aantal jongeren dat wel eens een sigaret heeft geprobeerd is in 2019 gelijk gebleven ten opzichte van 2017. Daarvoor was er nog wel sprake van een daling. Ook blijkt er onder lager opgeleiden meer gerookt te worden dan onder hoger opgeleiden en zijn er grote regionale verschillen.
Al in 2013 concludeerde TabakNee dat de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit onvoldoende geëquipeerd is om de Tabakswet te handhaven. Sindsdien is er niet veel ten goede veranderd, blijkt uit een onderzoek van The Investigative Desk dat is gepubliceerd in Vrij Nederland.