De strijd tegen de tabaksindustrie in het coronajaar

Jaarverslag 2020 Rookpreventie Jeugd en TabakNee

Alle aandacht ging in 2020 naar corona uit, maar Rookpreventie Jeugd en TabakNee lieten zich niet afleiden en bleven strijden voor structurele maatregelen om te voorkomen dat kinderen beginnen met roken. Dat laat het zojuist verschenen jaarverslag van Rookpreventie Jeugd en TabakNee duidelijk zien.

Het jaar 2020 was een uitzonderlijk jaar, waarin we zagen dat de tabaksindustrie zelfs voordeel probeerde te halen uit de coronapandemie. Dat was extra cynisch omdat snel duidelijk werd dat roken de risico’s op een ernstiger verloop van Covid-19 vergroot.

2020 liet ook zien dat er heel veel mogelijk is wanneer een acute gezondheidscrisis hierom vraagt. Sluitingen van winkels en openbare ruimten, een vuurwerkverbod, zelfs een avondklok. Hoe noodzakelijk en begrijpelijk ook, die acuut ingevoerde vergaande maatregelen staan in schril contrast met de langzame voortgang die wordt geboekt bij de bestrijding van die andere epidemie: de tabaksepidemie. Elke dag beginnen nog veel kinderen met roken. Tabaksgebruik vergt nog steeds 20.000 doden per jaar, evenveel als de coronapandemie in 2020, maar wordt lang niet zo voortvarend bestreden.

Speerpunten op de agenda

Vandaar dat Rookpreventie Jeugd in 2020 onverminderd aan de weg bleef timmeren om gehoor te krijgen voor haar speerpunten: forse accijnsverhogingen, een vergunningstelsel waardoor je alleen in tabaksspeciaalzaken nog sigaretten kunt kopen, een tabaksverslavingsfonds – te betalen uit een extra winstbelasting voor tabaksfirma’s en aan te wenden voor preventie – en reductie van de hoeveelheid nicotine in sigaretten om ze minder verslavend te maken. Het gecombineerde jaarverslag van Rookpreventie Jeugd en TabakNee biedt een overzicht van alle activiteiten die het afgelopen jaar daartoe zijn ondernomen.

Sjoemelsigaret naar Europees Hof

Een belangrijke ontwikkeling was de doorbraak in de rechtszaak die Rookpreventie Jeugd heeft aangespannen over de dubieuze meetmethode van de schadelijke stoffen in sigaretten. De rechtbank in Rotterdam verwees deze zaak naar het Europees Hof van Justitie. Dit Hof buigt zich nu over een aantal prejudiciële vragen. In de kern komen die neer op de vraag of de huidige wettelijk voorgeschreven ISO-methode, waarvan is aangetoond dat die een aanmerkelijke onderschatting geeft van de gifuitstoot van sigaretten, wel in overeenstemming is met de plicht van de overheid tot bescherming van de Volksgezondheid. De Rotterdamse rechtbank heeft daar grote twijfels over.

In deze zaak kreeg Rookpreventie Jeugd steun van staatssecretaris Paul Blokhuis van VWS, die samen met collega’s uit twaalf andere EU-lidstaten een pleidooi voor aanpassing van de meetmethode naar de Europese Commissie stuurde.

Beroep om openbaarheid documenten

Ondertussen ging Rookpreventie Jeugd in beroep tegen de weigering van VWS om documenten openbaar te maken over de rol van de Nederlandse NEN-Tabakscommissie bij de totstandkoming van de omstreden ISO-meetmethode. Tot 2017 hadden medewerkers van RIVM en NVWA zitting in deze verder door de tabaksindustrie gedomineerde commissie. Deze zaak is nog onder de rechter.

Rookpreventie Jeugd heeft in 2020 verder samen met het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde een sterke lobby gevoerd bij de politieke partijen, met als resultaat dat in de meeste verkiezingsprogramma’s expliciet aandacht is besteed aan maatregelen om te voorkomen dat kinderen gaan roken.

TabakNee: 224 artikelen

TabakNee publiceerde in 2020 maar liefst 224 artikelen, waarin de (verholen) marketingtechnieken van de tabaksindustrie aan de kaak zijn gesteld, lobbypraktijken aan het licht zijn gebracht en kopstukken uit de industrie te kijk zijn gezet. Vijf keer werden naar aanleiding van stukken op TabakNee Kamervragen gesteld. De site trok een kleine 180.000 bezoekers en de tweewekelijkse nieuwsbrief ging naar zo’n 2.000 ontvangers.

Rookpreventie Jeugd ontving in 2020 in totaal € 290.000 aan donaties. Het bestuur dankt alle donateurs enorm voor hun bijdragen en laat iedereen weten dat het werk in 2021 met even veel inzet wordt voortgezet. Nieuwe donateurs zijn van harte welkom, ga daarvoor naar rookpreventiejeugd.nl/doneer.

Lees het hele jaarverslag via deze link.

Kamervragen | jaarverslag | Europees Hof | sjoemelsigaret | rookpreventie | jeugdroken | rechtszaak