Wanda de Kanter blijft strijden met het perspectief van de longarts

21 januari 2021

Longarts Wanda de Kanter wordt gedreven door het onrecht dat wordt veroorzaakt door een industrie die mensen willens en wetens verslaafd maakt aan een dodelijk product. “Ik krijg veel steun. Het lukt de tabaksindustrie niet mij als wappie neer te zetten”, zei ze tegen BNR Nieuwsradio.

De tabaksindustrie wil haar graag framen als activist, maar, zegt Wanda de Kanter, “ik ben nog steeds longarts die vanuit dat perspectief er alles aan wil doen om te zorgen dat kinderen niet beginnen met roken. Als longarts heb ik gezien wat een ongelofelijk onrecht mensen wordt aangedaan die ziek zijn geworden door het roken en dan te horen krijgen dat dat hun eigen keuze, hun eigen schuld is. Ik wil de tabaksindustrie bestrijden met feiten. Het lijden van al die patiënten is vermijdbaar, niet verwijtbaar.” 

Dat zei De Kanter in een lang interview met Diana Matroos in het radioprogramma BNR’s Big Five – De Strijders. Recent besloot De Kanter haar werk als longarts achter zich te laten om al haar tijd te kunnen besteden aan het bestrijden van de tabaksindustrie. “In die strijd krijg ik hoe langer hoe meer steun”, vertelde ze. “Nadat ik bekend had gemaakt te stoppen in het Antoni van Leeuwenhoek heb ik meer dan vijfduizend reacties gekregen uit alle lagen van de samenleving, ook uit de politiek. Het laat zien dat het de tabaksindustrie niet is gelukt mij als een wappie, een activist neer te zetten.”

‘Niet alleen vanuit jezelf redeneren’

In het interview maakte De Kanter duidelijk dat zij van kinds af aan al gedreven wordt door het besef dat ongelijkheid in de wereld tot groot onrecht leidt. “Waar je wieg heeft gestaan maakt het verschil voor de rest van je leven. En ook voor het perspectief dat je hebt. Ik spreek zo vaak hoogopgeleide mensen die zeggen: ‘Ik kon zo stoppen met roken’. Maar dat geldt niet voor iedereen. Ik kan er niet tegen als mensen alleen zichzelf als uitgangspunt nemen bij het innemen van een standpunt.”

Invloed van de tabaksindustrie

In het gesprek beschrijft De Kanter de enorme beïnvloeding van de politiek door de tabaksindustrie, nu nog steeds, bijvoorbeeld via organisaties als KPMG en VNO-NCW. Ook bespreekt ze de botsing met de Alliantie Nederland Rookvrij in 2019, nadat Rookpreventie Jeugd via TabakNee had geprotesteerd tegen het voorzitterschap van Jolande Sap over de tabakstafel van het Nationaal Preventieakkoord. 

Meer aandacht voor preventie

Het is weer goed gekomen in de samenwerking met de grote gezondheidsfondsen, die nu verenigd zijn in een nieuw netwerk, vertelt De Kanter. Wel blijft de vraag waarom ook deze fondsen niet méér inzetten op preventie. Dat is een nieuw punt waar De Kanter zich hard voor maakt. “Ons hele zorgsysteem en de financiering ervan is gebaseerd op ziekte. Er is geen enkele financiële prikkel om ziekte te voorkomen. Corona laat zien dat er in korte tijd heel veel mogelijk is om ziekte te voorkomen, de economie wordt grotendeels stilgelegd, er kwam een vuurwerkverbod, er wordt ingezet op grootschalige vaccinatie. Maar voor de langzame epidemie veroorzaakt door de tabaksindustrie, die 20.000 doden per jaar en een miljoen zieken vergt, is geen belangstelling. Wij pleiten al een hele tijd voor een preventiefonds waar de tabaksindustrie een deel van haar winsten in zou moeten stoppen. Volgens het principe ‘de vervuiler betaalt’.”

Europees Hof bekijkt sjoemelsigaret 

Het gesprek gaat ook over het belang van de rechtszaak die nu is verwezen naar het Europees Hof van Justitie. Het Hof moet zich buigen over de vraag of de sjoemelsigaret en de meetmethode die daarmee wordt misleid in strijd zijn met de wet die maximumwaarden aan de uitstoot van teer, nicotine en koolmonoxide voor sigaretten voorschrijft. Deze zaak is extra belangrijk, stelt De Kanter, omdat dit jaar ook de EU-Tabaksproductenrichtlijn wordt herzien, waar die waarden en de voorgeschreven meetmethode in zijn opgenomen. “Mede dankzij Arjen Lubach staat dit onderwerp nu ook op de agenda bij verantwoordelijk Eurocommissaris Stella Kyriakides. Als de meetmethode wordt aangepast dan moet het nicotinegehalte van sigaretten omlaag, waardoor ze minder verslavend zullen zijn.”

Grassroot-beweging opzetten 

Maar De Kanter is pas klaar als de tabaksindustrie helemaal is afgeschaft. “Verslaving is hun businessmodel en daar moeten we vanaf. Ik zou willen dat we een soort grassroot-beweging op kunnen zetten met alle mensen die ziek zijn geworden door het roken of iemand daaraan hebben verloren. Zodat we met al die mensen samen kunnen zorgen dat de tabaksindustrie wordt afgeschaft.” 

longarts | rookpreventie | preventie | tabakslobby | tabaksindustrie | Wanda de Kanter | Preventieakkoord